Składnik Cebula

Cebula to jedno z najpopularniejszych warzyw i podstawowy składnik kuchni polskiej. Ma intensywny aromat i smak, który potrafi odmienić charakter całej potrawy. Występuje w wielu odmianach – cebula żółta, biała, czerwona oraz szalotka – a każda z nich ma inne zastosowanie w kuchni.

Od wieków cebula pełni rolę przyprawy i bazy smakowej. Jej właściwości zdrowotne i uniwersalność sprawiają, że pojawia się zarówno w prostych daniach domowych, jak i w kuchni wykwintnej. Cebula surowa świetnie sprawdza się w sałatkach i kanapkach, a cebula smażona lub duszona wzbogaca smak gulaszy i zup.

Zastosowanie cebuli w kuchni

W kuchni cebula ma wiele funkcji – od dodatku do sałatek, kanapek i burgerów, po bazę aromatyczną do zup, gulaszy, sosów i dań mięsnych jak np. gulasz wieprzowy. Podsmażona cebula nabiera złocistego koloru i intensywnego zapachu, dlatego jest kluczowym składnikiem w kuchni polskiej i światowej.

Karmelizowana cebula zyskuje słodki, kremowy smak i pasuje do burgerów, serów, tart czy pieczonych warzyw. W kuchniach świata znajdziemy ją m.in. w francuskiej zupie cebulowej, włoskim ragù czy orientalnym curry. Dzięki temu jej zastosowanie w kuchni jest praktycznie nieograniczone.

Dlaczego warto jeść cebulę?

dostarcza wartości odżywcze: witamina C, witaminy z grupy B, potas.
zawiera antyoksydanty (kwercetyna) wspierające odporność.
jej związki siarki działają antybakteryjnie.
ma niską kaloryczność – tylko ok. 40 kcal w 100 g.
wspomaga trawienie dzięki zawartości błonnika.
może regulować poziom cukru i wspierać układ krążenia.

Przejdź do przepisów

Świeża cebula żółta – podstawowy składnik kuchni polskiej i światowej

Kiedy jest sezon w Polsce?

styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień

Dostępność całoroczna: dzięki dobrej zdolności przechowalniczej jest dostępna przez cały rok.

Przydatność do spożycia

Szafka / blat kuchenny: 1 – 2 tygodnie. Wymaga suchego, przewiewnego miejsca, z dala od wilgoci.
Piwniczka: 2 – 6 miesięcy. To najlepsze miejsce, jeśli jest chłodno (0 – 4°C) i sucho.
Lodówka: do 2 – 3 tygodni (obrana lub rozkrojona w szczelnym pojemniku). Całe cebule lepiej trzymać poza lodówką.
Zamrażarka: 6 – 8 miesięcy. Cebulę można zamrozić po pokrojeniu, najlepiej w porcjach do gotowania. Nie powinno się mrozić cebuli w całości, dlatego że po rozmrożeniu trudno będzie ją rozdrobnić.

Najlepiej przechowywać: chłodne, ciemne, suche miejsce z dobrą wentylacją (piwniczka, spiżarnia).

Jak sprawdzić świeżość?

Aby ocenić świeżość cebuli, warto zwrócić uwagę na kilka prostych cech. Skórka powinna być sucha i papierowa, a sama cebula twarda, bez miękkich plam czy oznak wilgoci. Zielone pędy świadczą o starzeniu się warzywa, ale taka cebula nadal nadaje się do spożycia – można wykorzystać ją np. do zupy lub sosu. Kluczowy jest także zapach: jeśli jest wyczuwalny aromat kwaśny lub „stęchły”, to znak, że to już zepsuta cebula, której nie należy używać w kuchni.

Co zrobić gdy traci świeżość? (zero waste)

Zielone pędy – można traktować jak szczypiorek i dodać do sałatek.
Miękka cebula – sprawdzi się w bulionach, sosach, duszonych potrawach.
Skórki – można wykorzystać do barwienia jajek wielkanocnych lub naturalnego bulionu warzywnego.
Nadmiar cebuli – zamrozić pokrojoną w kostkę lub zeszklić i przechować w słoiku w lodówce.

Porady kuchenne – jak ułatwić sobie pracę?

Jak obierać cebulę bez łez? Włóż ją na 10–15 minut do lodówki lub na chwilę do zamrażarki. Zimno ogranicza uwalnianie związków siarki, które drażnią oczy.
Jak łatwo obrać cebulę? Odetnij oba końce, natnij skórkę wzdłuż i zdejmij ją jednym ruchem – najlepiej pod bieżącą wodą, co dodatkowo zmniejszy drażniący efekt.
Jak kroić cebulę w pióra lub kostkę? Przekrój cebulę na pół, połóż płaską stroną na desce i wykonuj równoległe nacięcia, a następnie poprzeczne cięcia – dzięki temu kostka będzie równa i szybka do uzyskania.
Jak szybko skarmelizować cebulę? Dodaj szczyptę soli i odrobinę cukru podczas smażenia – przyspieszy to karmelizację i nada głębszy smak.

Wartości odżywcze

Przykładowe wartości odżywcze dla 100 g cebuli:

Kalorie: 40 kcal
Białko: 1,1 g
Węglowodany: 9,3 g (w tym cukry: 4,2 g)
Błonnik: 1,7 g
Tłuszcz: 0,1 g
Witaminy: C (12% RWS), B6, kwas foliowy
Minerały: potas, mangan, fosfor

Cebula zawiera też związki siarkowe i kwercetynę – naturalne antyoksydanty wspierające odporność.

Źródło: NIZP-PIB (Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych i potraw)

Dodatkowe informacje

Region/pochodzenie: cebula znana była już w starożytnym Egipcie i Mezopotamii. Dziś uprawiana jest na całym świecie.
Na świecie: najwięksi producenci to Chiny, Indie, USA, Turcja.
Synonimy: cebula żółta, biała, czerwona, szalotka, cebula dymka, cebula perłowa