Na skróty
Pierwsze miesiące życia dziecka są czasem, kiedy jego układ pokarmowy nie jest jeszcze w pełni dojrzały. Dlatego maluch potrzebuje specyficznego pokarmu, w pełni dopasowanego do możliwości trawiennych, ale i potrzeb rozwijającego się organizmu. Nieprzypadkowo najlepszym pokarmem jest mleko matki. Karmienie piersią sprawia, że niemowlę dostaje to, co naprawdę korzystne. Warto przy tym pamiętać, że idealna dieta dla karmiącej mamy powinna być naturalna, zrównoważona i zróżnicowana – zgodna z zasadami zdrowego żywienia.
Jak powinna wyglądać zbilansowana dieta dla karmiącej mamy?
Na ten temat narosło wiele mitów, ciągle też pojawiają się sprzeczne teorie dotyczącego tego, co można jeść, a czego unikać. W zasadzie jak w każdym innym przypadku należy zachować rozsądek. Przede wszystkim nie ma szczególnie zwiększonego zapotrzebowania na energię. Dietetycy zgodnie uważają, że w pierwszym półroczu życia malucha wystarczy najwyżej 500 kcal dodatkowo, a w drugim maksymalnie 400 kcal więcej. Ponadto raczej trzeba zwracać uwagę na jakość pożywienia, a kaloryczność ma znaczenie drugoplanowe.
Odpowiednio zbilansowana dieta dla karmiącej mamy powinna być zatem zgodna z zasadami zawartymi w piramidzie zdrowego żywienia. Młoda mama w pierwszych tygodniach po porodzie bywa często nad wyraz zmęczona, nawet nieco zestresowana. Dlatego w codziennym menu nie może zabraknąć produktów bogatych w witaminy z grupy B, które mają zbawienny wpływ na podrażniony układ nerwowy. Niezbędne składniki diety karmiącej mamy to:
• Świeże warzywa i owoce
Można je spożywać zarówno na surowo, jak i formie gotowanej czy pieczonej. Bardzo ważne, aby jak najwięcej jeść zielonych warzyw.
• Pełnoziarniste zboża
Najlepsze są właśnie takie nieprzetworzone — bogate w witaminy, minerały i substancje odżywcze. Nie trzeba ograniczać się do klasycznych zbóż, ale warto wzbogacić posiłki o kasze, ryż czy komosę ryżową.
• Produkty zawierające białko zwierzęce i roślinne
Bardzo ważne, aby mięso nie było tłuste. Najlepszy jest oczywiście drób dobrej jakości oraz dziczyzna. W jadłospisie może też znaleźć się soczewica czy fasola, chyba że mam karmiąca źle reaguje na te rośliny strączkowe.
• Minimalna ilość tłuszczu
Sprawdzają się szczególnie delikatne oleje roślinne.
Zbilansowana dieta dla matki karmiącej oznacza tak naprawdę zasady zdrowego żywienia. Powinno się spożywać produkty z każdej grupy, ale zgodnie z piramidą zdrowego żywienia. Kluczowe znaczenie ma niewątpliwie świeżość produktów i najlepiej jak poddane są jedynie minimalnej obróbce. Dzięki temu zachowują swoje walory – nie tracą witamin czy minerałów. Karmienie piersią i tak obciąża organizm kobiety, więc nie warto dodatkowo dorzucać sobie problemów. Dlatego zaleca się rezygnację ze smażenia na rzecz gotowania (w tym na parze), ewentualnie pieczenia. Ważna jest również regularność posiłków np. co 3-4 godziny oraz picie płynów. Minimum to 2 litry, oczywiście głównie woda, naturalne herbatki owocowe czy świeżo wyciskane soki.
Jaki wpływ ma dieta karmiącej mamy na jakość pokarmu?
Przede wszystkim należy podkreślić, że laktacja nie zależy od dostarczenia organizmowi jakichś szczególnych produktów Mleko zawsze jest wytwarzane w niemal identyczny sposób i co ważne, specjalnie nie różni się składem. Trzeba jednak mieć świadomość, że jeżeli dieta nie zostanie dobrze zbilansowana, to organizm matki będzie ograbiany z wszelkich brakujących elementów koniecznych do produkcji pełnowartościowego mleka dla malucha. Innymi słowy, nawet matka nieodpowiednio odżywiona wykarmi swoje dziecko, ale może to odbić się na jej zdrowiu.
Zdecydowana większość składników mleka matki jest stała bez względu na dietę. Natomiast tłuszcze spożywane przez karmiącą matkę wpływają na obecność tłuszczu w mleku. Dlatego nie zaleca się jedzenia tłuszczów nasyconych, które zdrowe po prostu nie są. Warto jednocześnie pamiętać, że skład mleka zależy od pory karmienia czy dnia laktacji. Mleko do dwóch tygodni po porodzie charakteryzuje się większą ilością przeciwciał. Nocny pokarm okazuje się też mniej tłusty, podobnie ten pojawiający się na początku karmienia, który ma zaspokoić pragnienie dziecka. Dopiero później staje się nieco bardziej kaloryczny, aby zaspokoić głód.
Produkty niewskazane w prawidłowej diecie karmiącej matki
Karmienie piersią jest czasem, w którym na pewno nie ma miejsca na eksperymenty kulinarne czy wyjątkowo restrykcyjne diety. Jeżeli zasady zdrowego żywienia stanowią bazę dla komponowania codziennych posiłków, to w zasadzie nie trzeba się szczególnie przejmować tym, co się je. Oczywiście należy całkowicie zrezygnować z palenia papierosów i picia alkoholu, aczkolwiek niektórzy specjaliści dopuszczają lampkę wina od czasu do czasu – ważne, aby ją wypić bezpośrednio po karmieniu i unikać wtedy kolejnego karmienia przez około 3 godziny. Ostrożność należy też zachować przy produktach zawierających kofeinę lub teinę. To akurat składniki, które pobudzą nie tylko matkę, ale i jej dziecko, co raczej nie jest wskazane. Przy okazji warto sobie uświadomić, że kofeina pojawia się zarówno w kawie, jak i czekoladzie czy kakao.
Z kolei ostre przyprawy mogą podrażniać delikatny układ pokarmowy dziecka, więc lepiej ograniczyć się do przypraw ziołowych i małych ilości soli. Ta ostatnia oczywiście nieprzetworzona, która zawiera minerały. Biała sól (tzn. czysty chlorek sodu) jest kompletnie bezwartościowa i nadaje się ewentualnie do czyszczenia garnków. Niewskazane są również marynaty na bazie octu czy musztardy.
Już wcześnie była mowa o tym, że zasady zdrowego żywienia matki karmiącej nie uwzględniają potraw smażonych i tłustych. Do tej listy należy również dorzucić żywność konserwowaną i mocno przetworzoną. Lepiej pożegnać się z wędlinami i serami paczkowanymi, a na pewno unikać kalorycznych i kompletnie bezwartościowych słodkich napojów, różnego typu gotowych słonych przekąsek czy słodyczy ze sklepu z utwardzonym olejem palmowym i syropem glukozowo-fruktozowym w składzie. Ze względu na ryzyko zatrucia warto także zrezygnować z surowego mięsa czy surowych jajek.
Prawidłowa dieta karmiącej matki kontra alergia pokarmowa u niemowlaka
Wiele się zmieniło w postrzeganiu zależności pomiędzy tym, co spożywa matka a występowaniem reakcji alergicznych u dziecka. Dawniej dieta dla karmiącej mamy była bardziej restrykcyjna. Specjaliści zalecali unikanie potencjalnych alergenów, a zwłaszcza owoców cytrusowych, orzechów, czekolady, soi czy mleka. Jednak badania nie potwierdzały słuszności tego typu profilaktyki alergii. Obecnie mamy powinny po prostu obserwować reakcje dziecka i eliminować te produkty, które wywołują niepokojące reakcje. Chodzi zwłaszcza o kolkę, gazy czy zmiany skórne. W przypadku konieczności wprowadzenia diety eliminacyjnej należy skonsultować się z lekarzem pediatrą.
Podsumowanie
Karmienie piersią jest szczególnym czasem, który wymaga zastosowania jak najbardziej naturalnej i wyważonej diety. Nie trzeba rezygnować z wielu produktów, ale po prostu kierować się zasadami zdrowego żywienia i jednocześnie kontrolować reakcje swojego dziecka.
